Eten en drinken

Tijdens een vakantie naar Japan staat lekker eten vaak centraal. Eenieder die naar het land reist, zal vooral uitkijken naar de diverse lekkere gerechten.

Eten in Japan is, in tegenstelling tot een hoop andere zaken, vaak zeer goed betaalbaar. Voor enkele euro’s heb je al een prima maaltje en zelfs prijzen in duurdere restaurants (zoals Michelin-sterrenrestaurants) vallen reuze mee vergeleken prijzen van vergelijkbare restaurants in Nederland.

De beste plekken om de heerlijke eetcultuur te ervaren zijn Tokyo, Kyoto, Osaka, Kobe, Hakodate, Nagoya, Matsumoto, Takayama en Fukuoka. Elke bestemming heeft weer haar eigen unieke gerechten die daar dan ook met grote trots (en op elke straathoek of in elk restaurant) verkocht wordt.

Restaurants

Japan heeft restaurants in alle soorten en maten. Van luxe sterrenrestaurants tot simpele kraampjes, van bekende fastfoodketens tot sushi- of ramenrestaurants. Prijzen vallen vaak reuze mee, helemaal als je nagaat dat de kwaliteit zelfs in de simpelste tentjes zeer hoog is. Het voedsel, de ingrediënten en de bereiding van het geheel moet in Japan altijd aan zeer hoge eisen voldoen. Misschien verklaard dit meteen waarom Japan zo enorm veel Michelinrestaurants heeft, ze voldoen uit zichzelf al aan de hoge eisen die worden gesteld. De hoofdstad Tokyo heeft bijvoorbeeld meer dan 250 restaurants met één of meerdere sterren, meer dan welke stad ter wereld.

Eten kan altijd en overal. In de grote steden vind je vaak hele eetstraten en hele wijken waar het alleen maar om eten draait. Niet raar. Vaak eten mensen na een lange werkdag buiten de deur en vooral in de zakenwijken heb je vaak honderden restaurants op een rij, voor ieder wat wils.

Typisch Japanse maaltijd

In Japan bestaat een maaltijd meestal standaard uit een kom met rijst, een kom met misosoep, wat groentes en vlees of vis erbij (bekend op het menu als Domburimono). De misosoep zit vaak bij ook een Sushi set en is altijd een heerlijk licht soepje met wat blokjes tofu erin. In de meeste gevallen is de rijst gewone witte rijst, soms zit er een smaakje aan of kleurtje in.

Menu’s staan vaak volledig vol met foto’s, waardoor je redelijk makkelijk je gerecht kunt kiezen en tijdens het bestellen hoef je het alleen maar aan te wijzen. Ook heb je voor de ingang van het restaurant vaak een vitrine met voorbeelden, plastic – niet van het echt te onderscheiden – versies van de gerechten die ze er verkopen. De speciale displays komen allemaal uit Guji, een klein stadje ten noorden van Nagayo. Hier hebben ze het met de hand namaken van eten tot een kunst verheven. In diverse grote Japanse steden heb je vaak een straat met alleen maar winkels met keukenspullen, waaronder de plastic imitaties van populaire gerechten.

Heerlijke Japanse gerechten

Sushi

Sushi. Altijd al lekker maar in Japan zelf goddelijk. Het maakt bijna niet uit waar je naar binnen loopt, zelfs in budgetrestaurants hebben ze al heerlijke sushi. Daarnaast heb je zelfs sushirestaurants met 3 Michelinsterren, een ervaring op zich. Wij nemen ons altijd voor om zo gevarieerd mogelijk te eten in Japan, maar in de praktijk staat er dagelijks wel sushi op het programma. Een nadeel van sushi in Japan? Buiten Japan is sushi vaak van beduidend mindere kwaliteit, tenzij je echt je best doet en een uitzondering ontdekt. Lees hier alles over Sushi.

Udon, Soba en Ramen

Naast sushi worden noodles het meest gegeten in Japan. Een kom noodles kan ook lekker makkelijk op elk moment van de dag. Je hebt overal wel noodlerestaurants. De meeste serveren Ramen, de meest gegeten noodlevorm. Udon en Soba zijn wat luxer (kost ook wat meer tijd om op de juiste wijze te bereiden) en dit kom je vooral in de betere restaurants tegen. In Japan heb je ook de zgn. noodle-fastfoodrestaurants. Simpele eettenten waar je bij de balie van een grote kaart een kom noodles besteld. Ook heb je dit soort restaurants vaak met een bestelmachine naast de ingang. Je bestelt eerst je kom, dan reken je af en loop je naar binnen met je bonnetje. Lees hier alles over noodles.

Wagyū

Wagyu is de term voor het vlees van de hoogste kwaliteit uit Japan. Het vlees komt van speciale koeien en bevat een goed soort vet dat snel smelt tijdens het bakken. Dit geeft het vlees een heerlijke jus maar het vlees zelf wordt onbeschrijfelijk mals. Inmiddels hebben wij (meerdere keren) Kobe en Hida vlees gegeten en eigenlijk is het van zo’n andere klasse dat we het niet eens meer vergelijken met ander vlees (dat ook lekker kan zijn). Lees hier alles over Wagyu.

Tempura

Tempura is een fantastische manier om in Japan aan je dagelijkse portie groente te komen ?. De groenten (soms ook vlees of vis) worden door een meelpapje gehaald en even kort in de olie gebakken. Echte tempura is op elk gebied knapperig, de buitenkant maar ook de groente zelf. Vaak krijg je er nog een kommetje rijst of een soepje bij. Ook kun je de tempura altijd in de sojasaus dopen.

Gyōza

Gyoza komt van origine uit China. Als je daar een dumplingrestaurant binnenloopt, kom je er bijna altijd wel Gyoza tegen. De Japanse versie is wat ons betreft ook heerlijk. Over het algemeen wat minder vet en wat minder zwaar op de maag, maar met diezelfde heerlijke smaak. Gyoza heb je met verschillende vullingen, zoals vlees, inktvis, vis en vegetarisch. Meestal doop je de Gyoza in de sojasaus, maar soms krijg je er een speciaal sausje bij. Een absolute aanrader ?.

Yakitori

Yakitori, de korte, brede statestokjes met kip (of kippenlever), vlees, vis of bijvoorbeeld inktvis. Wie kent het niet, deze Japanse versie van de bekende sate. Vaak heerlijk gemarineerd en altijd lekker voor erbij. Onze absolute favoriet is Yakitori Unagi, heerlijk langzaam geroosterde, gemarineerde aal. Altijd een culinair hoogtepunt van onze trips naar het land.

Bento

Bento is een meeneemmaaltijd of een maaltijd die thuis verpakt is en die veel voorkomt in de Japanse keuken. Het woord Bento kun je grofweg vertalen naar gemakkelijk, een gemakkelijke maaltijd dus. Een traditionele bento bevat rijst of noedels, vis of vlees, met gekookte groenten, in een compacte box. Een bento-box varieert van wegwerpdoosjes van hout tot schitterend handgemaakte en gelakte doosjes. Een bento-box koop op je op verschillende plekken in Japan. Zo heb je vaak speciale bento-winkels in treinstations en warenhuizen. Ook is er in de supermarkt vaak een vak met bento’s.

Wij kochten altijd een paar broodjes en een bento-box bij de wat langere treinreizen. Er was altijd wel een winkeltje met de mooie doosjes en meestal heb je al voor zo’n ¥800 voor een simpele box en ¥1200 of meer voor een luxe doos. In sommige Shinkansen treinen heb je speciale Shinkansen-bento’s, maar die kwamen wij helaas niet tegen tijdens onze trip.

Bento is in Japan vooral populair onder werkenden die voordat ze de trein instappen een box kopen bij een van de kleine shops. Ook is het populair onder schoolgaande kinderen voor de lunch, waarbij vooral Japanse moeders veel tijd en energie stoppen in de zorgvuldig bereide lunchbox. Niet alleen voor Japanse kinderen is het openen van een Bento-box een waar feestje, wij waren ook altijd weer verrast van wat er allemaal in zit. Bento’s kunnen worden gerangschikt in een aantal stijlen, waarvan “kyaraben” (gebaseerd op anime karakters) of “oekakiben” (gebaseerd op mensen, dieren, gebouwen en monumenten, bloemen, planten etc).

Instant noodles

Naast de heerlijk versbereide Udon, Soba en Ramen heb je ook de instant noodles. Superpopulair in Japan. In de kleine supermarktjes heb je cups met noodles waar je ter plekke heet water bij kunt doen. Een makkelijke hap wordt nog makkelijker gemaakt. Hoewel het eigenlijk overal wel verkocht wordt, kozen wij uiteindelijk altijd voor het echte werk.

Mochi

Mochi is een kleverige rijstsnack dat van oorsprong vooral rond het Japanse nieuwjaar gegeten wordt. Door de jaren heen werd het echter steeds meer gebruikelijk om het als snack of toetje (of simpele verwennerij) te eten en inmiddels wordt het in en buiten Japan het hele jaar door verkocht.

De rijstcake super-taai wat komt door de mochigome, een korte rijstkorrel die tot een deeg wordt gemaakt en vervolgens zeer kleverig wordt. Op zichzelf is mochi relatief smaakloos, maar wanneer het wordt gemengd met andere ingrediënten zoals suiker, zoete rode bonenpasta of andere bekende smaken (fruit of bv macha/groene thee), wordt het een heerlijke, geurige snack. Wat dacht je verder van Mochi met echt fruit erin, of heerlijk ijs, het ultieme toetje wat ons betreft.

De bereiding van mochi is iets dat door de eeuwen heen is doorgegeven. De techniek bestaat uit het stampen van de speciale kortkorrelige rijst (handmatig of machinaal), tot het een puddingachtige bal wordt. Voordat het stampen begint wordt de rijst eerst een nacht in water geweekt en gekookt tot het helemaal zacht is. Dan wordt de rijst in het midden van een vijzel geplaatst, waarbij twee personen herhaaldelijk met een grote houten houten hamer op de deegbal meppen. Deze traditionele methode wordt mochitsuki genoemd (“mochi beuken”). Soms is men wel uren bezig om de zachte kleverige mochi te produceren.

Wat drink je in Japan?

Groene thee

Groene thee (cha) wordt het meest gedronken in Japan. Het drankje kan heet of koud gedronken worden, afhankelijk van de tijd van het jaar (ik heb het drankje het liefst ijskoud, met ijsklontjes erin). In restaurants is dit vaak het enige drankje op de menukaart en groene thee is zo goed als altijd gratis. Het fijne van groene thee is dat het erg licht op de maag ligt, waardoor drinken tijdens het eten niet snel leidt tot het gevoel dat je vol zit.

Bier

In tegenstelling tot wat je misschien zou denken wordt er in Japan veel bier gedronken, heel veel bier. Bier is goedkoop en overal te krijgen. Je hebt hele bierstraten met tientallen kleine Izakaya’s (barretjes) op een rij. Hier eet je simpele gerechten onder het genot van een biertje. Bier is zo gebruikelijk in Japan, dat je het zelfs in vending machines tegenkomt.

Sake

Het op rijstgebaseerde Sake dronken we vooral na het eten, of als we ’s avonds nog even een borrel deden. In Takayama heb je meerdere authentieke sake-brouwerijen waar je voor een paar honderd yen een simpele rondleiding krijgt en vervolgens krijg je een ochoko (sake-cup) waarmee je ongelimiteerd sake kunt proeven. Grappig genoeg is de rondleiding alleen aan het einde van de ochtend, om misbruik te voorkomen. Wij deden de rondleiding bij Harada Sake Brewery waar ze de bijzondere (en bijzondere oude) Sansya sake brouwen.

Shochu

Shochu is een goedkopere op graan gebaseerde sterke drank (soms wel 50%). In veel restaurants kom je het op de kaart tegen en vooral als het ijskoud is smaakt het goed bij een lekker gerecht. Wij dronken het vroeger vaak bij de Koreaan, maar in Japan kies ik zelf toch meestal voor whisky of bier.

Whisky

In Japan heb je een prachtige Whiskycultuur en een paar van ’s werelds beste whisky’s komen uit Japan. In de grote steden heb je prachtige whiskybars, vaak schitterend ingericht en met een enorme collectie aan lokale en Schotse whisky’s. Een glas whisky is relatief goedkoop, tenzij je meteen voor een zeer oude whisky gaat. Een gewoon glas van een jaarloze Suntory kost hoogstens ¥600 en een heerlijke Suntory Yamazaki 12yr kost zo’n ¥1000. Mooie whiskybars zijn Zoetrope en Malt Bar South Park in Tokyo, Hello Dolly en Cordon Noir in Kyoto en het officiele Suntory Whisky House in Osaka.

Ik ben uiteindelijk nog geslaagd met een Yamazaki 12yr. Er was rond die tijd net een groot tekort aan deze whisky, die al jaren een enorme populariteit geniet (helemaal nadat deze tot één van de beste whisky’s ter wereld was uitgeroepen). Overal was de fles uitverkocht en het werd uiteindelijk echt een queeste om nog een fles te vinden. De éénnalaatste dag had ik geluk in een slijterij in een afgelegen straatje buiten het centrum van Osaka. Nu nog een moment bepalen dat de fles open gaat ?.

Koffie en koffieketens

Overal in Japan zie je de bekende Starbucks vestigingen, prima voor een snelle bak maar vergeleken de vele echte koffietentjes in Japan een wellicht niet de beste keuze. Een alternatief zijn ketens als Doutor (Excelsior Caffé) en Bun Coffee met diverse vestigingen in Japan. Vooral in de grote steden heb je veel leuke, vaak hippe en kleinschalige, koffietentjes. Wat dat betreft heb je in Japan een levendige koffiecultuur. Baristas zijn doorgaans goed opgeleid en hebben echt hart voor koffie. Koffie-art is ook erg populair in Japan, hoewel ik dit soort kunstwerken zelf nooit meemaak aangezien ik alleen espresso en zwarte koffie drink. In Tokyo heb je ontelbaar veel koffietentjes. Om er maar een paar te noemen heb je: Streamer Coffee, Omotesando Koffee, Mojo Coffee, Little Nap Coffee, Sarutahiko Coffee, Bear Pond Espresso, Nozy Coffee en Caffe Fresco.

Naast koffie van hoge kwaliteit in de vele koffietentjes heb je nog de koffie uit de automaten, vaak een slap aftreksel van een echte bak koffie, tenzij je een vending machine met versgemalen bonen treft (daar is de koffie fantastisch). Je hebt verder keuze uit tientallen soorten (ijs)koude koffie, verpakt in kleine blikjes en te koop voor een paar honderd Yen. De standaard kioskjes hebben ook altijd één of meerdere koffiemachines. Je betaalt bij de kassa voor je papieren beker en vervolgens vul je deze zelf bij de bonenmaler.

Wat flink tegenviel was de ‘lokale koffie’. Als je een hip koffietentje binnenloopt, dan zie je meteen aan de machine(s) en aan de mensen die er werken of je er een goede kop koffie kunt krijgen. Echter, je hebt ook traditionele Japanse koffietentjes, vaak gerund door wat oudere mensen. Bij het binnenkomen denk je al snel dat het wel snor zit. Ze branden hun eigen bonen, hebben allerlei prachtige apparatuur om de bonen te malen. Maar de bak koffie die je uiteindelijk krijgt is zo sterk en slap tegelijk. We probeerden meerdere van dit soort tentjes, maar uiteindelijk besloten we ze maar over te slaan.

In de meeste (goede) hotels heb je moderne koffiemachines met goede koffie. Vaak mag je deze gewoon zelf bedienen. Goede koffie in een hotel vinden wij altijd belangrijk, vooral bij het ontbijt in de ochtend. Let erop dat je bij de meeste Ryokans geen koffie bij het ontbijt krijgt.

Bijzondere details van de Japanse keuken

Chopsticks

In Japan eet men normaal gesproken met Hashi (stokjes of chopsticks). Deze stokjes zijn in simpele restaurants gewoon van wegwerpmateriaal en in de betere restaurants is het te vergelijken met luxe bestek. Met chopsticks eet je alles van het gerecht en mocht je aan het eind met wat saus blijven zitten, dan drink (slurp) je dit gewoon uit de kom.

Hoewel de meeste reizigers inmiddels wel bekend zijn met de werking van chopsticks, is het voor beginners wel even onwennig, vooral in het verre Japan waar iedereen de stokjes zo gemakkelijk gebruikt. Heb je het grijpen eenmaal onder de knie, dan kun je op een bepaald moment zelfs een losse rijstkorrel in één beweging van je bord pakken. Oefening baart kunst en geef niet op.

Dingen die je in elk geval niet doet met je stokjes zijn aflikken, rechtop in je rijst zetten, gerechten aan een ander ‘doorgeven’ of het spiezen van je voedsel.

In simpele restaurants vind je vaak voor je een mooi houten bakje waar je stokjes uit kunt pakken. In de betere restaurants komen ze de stokjes, net als bestek, brengen.

Er zijn ook speciale kinderchopsticks. Het bekende animemerk Pororo (populaire Japanse kinderserie) heeft speciale ‘Pororo Edison Training Chopsticks’ op de markt gebracht. Voor de allerkleinsten hebben de chopsticks perfect geplaatste ringen waar je duim en wijsvinger makkelijk in passen. De handbeweging om iets op te pakken heb je dan zo onder de knie. Voor kinderen vanaf 5 jaar heb je de gevorderde chopsticks (2nd Step), met nog maar 1 ring zodat ze weer wat beter de handbeweging kunnen oefenen.

Sojasaus

In tegenstelling tot wat je misschien zou vermoeden is het helemaal niet gebruikelijk om sojasaus bij werkelijk alles te gebruiken. De zoute smaak past soms perfect bij het gerecht, maar soms ook totaal niet. Wij leerden in Japan meteen wanneer je wel/niet sojasaus bij een gerecht eet, want bij de wat betere sushirestaurants krijg je het alleen maar bij bepaalde gerechten erbij. Zo krijg je het bij Sashimi en bij tempura, maar niet (standaard) bij sushi of vleesgerechten. Sindsdien hebben we het gebruik van sojasaus teruggedrongen en in veel gevallen komt de echte smaak van het gerecht veel beter naar voren.

Wasabi

Wasabi is een pittige pasta die je vaak bij sushi of andere gerechten krijgt. Je kunt het vergelijken met sambal in andere Aziatische landen. Het grote verschil als je in Japan zelf bent is echter dat wasabi bijna nooit in een los bakje naast het gerecht geserveerd wordt. Als het gerecht of de sushi in kwestie wasabi nodig heeft, dan heeft de chef hier al een kleine hoeveelheid van in de sushi zelf verwerkt. Overigens is het ook niet gebruikelijk om wasabi door de sojasaus te roeren om de sojasaus zelf meteen wat pittigs mee te geven.

Tips

• Golden Gai, vlakbij Shinjuku in Tokyo. Gezellig klein straatje met allemaal kleine restaurantjes (Izakaya’s).
• Eten doe je in Japan zittend en in alle rust. Lopend eten zie je steeds vaker, maar is eigenlijk not done. Mei-waku is het woord dat hiervoor gebruikt wordt en het kan grofweg worden vertaald naar ‘anderen lastigvallen’, in het geval van eten op straat gaat het om luchtjes, rommeltjes, dat het er vies uitziet en het zou al helemaal erg zijn als je wat op jezelf of de ander knoeit. Koop je een broodje en drankje bij de kiosk op het treinstation, dan neem je het allemaal mee de trein in en je eet het pas op als je zit.
• Een uitzondering zijn de eetstraten/markten. In veel grote steden heb je dit soort markten, waar het gebruikelijk is om eten bij de kraampjes te kopen en dit meteen (al slenterend) op te eten. Voorbeelden zijn Nishiki Market in Kyoto, Tsūtenkaku in Osaka en Ameyoko market in Tokyo.
• Tsukiji vismarkt. Veel restaurantjes met verse vis. Diverse sushirestaurants, maar we vonden de kwaliteit tegenvallen vergeleken het los kopen van sushi bij de kraampjes.
• Wil je lekker goedkoop uit eten in Japan? Probeer dan een van de volgende goedkope restaurantketens: Matsuya, Yoshinoya, Coco Ichiban, Sukiya en Chikara Meshi.
• Een restaurant met lange wachtrij is vaak een teken dat het populair is en lekker eten heeft.
• Koop je alcoholische dranken in een supermarkt of bij een kiosk? Kijk dan niet vreemd op als je winkelmedewerker naar het kassascherm wijst met de vraag of je hierop wilt drukken. Met het drukken op de button verklaar je 20 jaar en ouder te zijn (de minimale leeftijd om alcohol te mogen kopen in Japan).
• Bij sommige ultraluxe restaurants betaal je makkelijk meer dan ¥10.000 voor het diner, terwijl hetzelfde restaurant een uitstekende lunchset aanbiedt voor nog geen ¥2.000.
• Shirohige’s Cream Puff Factory. Heerlijke soesjes in diverse figuren (zoals de Totoro cream puff). Kom vroeg in de ochtend, anders is alles uitverkocht. Dagelijks tussen 10.30 en 19.00 geopend (behalve op dinsdagen). Het is goed te combineren wanneer je naar het Ghibi museum gaat. Neem je de Keio-Inokashira lijn naar het museum, stap dan op de heenweg of terugweg uit bij Shimo-kitazawa station voor een bezoekje aan de bakkerij. De cream puffs zijn gebaseerd op de verschillende Ghibli -karakters.
• Veel warenhuizen hebben in de kelder een zgn. depachika, een foodcourt waar je kunt eten maar waar je ook verpakt eten om mee te nemen kunt kopen. De kwaliteit is enorm hoog en vaak heb je er zeer specifieke Japanse en buitenlandse gerechten. Wij waren altijd onder de indruk van hoe lekker het er allemaal uitzag, en vaak liepen we met veel meer dan we nodig hadden de winkel weer uit. Vaak krijg je na 20.00 enorme kortingen, omdat het eten anders toch weggegooid wordt. Aanraders zijn de foodcourts van de Isetan in Shinjuku en van Mitsukoshi in Nihombashi, maar ook buiten Tokyo hebben de meeste warenhuizen dit soort eetverdiepingen. Budgetreizigers kunnen hier overigens voor een habbekrats een complete maaltijd samenstellen, om vervolgens ter plekke of in het hotel of hostel op te eten.
• Vermijd restaurants waar mensen voor de deur staan om je te overtuigen dat je bij ze moet eten. Vaak bieden ze een ogenschijnlijk zeer goedkope maaltijd, maar eenmaal binnen gelden er allemaal regeltjes en lopen de kosten hierdoor toch op.
• In de Izakaya, de Japanse kroeg, verkopen ze naast bier vaak ook simpele gerechten en diverse kleine snacks. De perfecte plek voor een lichte maaltijd dus. Let erop dat ze vaak maar weinig gasten kwijt kunnen en dat veel mensen lang blijven hangen. Als je dus pas om 21.00 aankomt, zit het meestal vol.
• Veel restaurants hebben een gordijn waar je eerst doorheen moet. Vaak kom je dan als groep in een privéruimte terecht. Als je in je eentje bent of samen, zijn dit soort restaurants wat ons betreft aan de saaie kant. Let er ook op dat dit soms hele dure restaurants zijn, vaak ook vanwege het vermaak (dansvoorstelling of vergelijkbaar). Ga altijd de prijsklasse vooraf via Tripadvisor na.
• Gurunavi is een populaire Japanse restaurantsite. Naast de handige website hebben ze ook een app, vergelijkbaar met de Tripadvisor restaurantapp. Naast restaurants in diverse wijken in Tokyo, tonen ze ook restaurants in de andere grote Japanse steden. Wij maakten hier altijd veelvuldig gebruik van.
• Een paar van onze favoriete koffietentjes in Tokyo zijn: Little Nap bij Yoyogi Park, Steamer Coffee Company, Nozy Coffee, Fuglen en About Life in Shibuya, Mojo Coffee in Kagurazaka.

Populaire reisorganisaties

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website