Geschiedenis van Cambodja

De eerste beschaving in de regio – de Fu-nan – ontstond ongeveer 150 na Christus in de Mekong Delta in Zuid-Vietnam. De Fu-nan dreven veel handel met het Chinese volk en als gevolg werden de nederzettingen steeds groter. In eerste instantie was Cambodja verdeeld in rivaliserende volkeren, maar rond het begin van de 9e eeuw stichtte koning Jayavarman II het Khmer-rijk.

Het grote Khmer-rijk in Cambodja

Net als alle vroege beschavingen was het Khmer-rijk een overwegend agrarische samenleving met rijst als voornaamste voedselbron. De Khmers waren animisten. Niet lang daarna werden godsdiensten als het hindoeïsme en het boeddhisme geïntroduceerd. Jarenlang gingen de diverse geloven prima samen in het Khmer-rijk. Dit was tevens de tijd dat de eerste tempels in deze regio gebouwd werden (met de tempels van de Roluos groep als een van de oudsten). De tempels waren in die tijd de enige stenen gebouwen in Cambodja. Ze waren allemaal rijkelijk versierd met prachtige stenen beelden. De meest beroemde tempel, Angkor Wat, werd gebouwd in het begin van de 12e eeuw.

In deze periode was Cambodja een welvarend en machtig rijk. Rond 1000 na Christus werd Koning Jayavarman V gedood. Tijdens de burgeroorlog die erop volgde, was het Suryavarman die weer eenheid wist te creëren in het Khmer-rijk. Zijn heerschappij was echter maar van korte duur, want in 1050 stierf hij en werd hij opgevolgd door Udayadityavarman II. Alle koningen van het Khmer-rijk droegen bij aan de bouw van het enorme Angkor, tijdens het bewind van Udayadityavarman II werden bijvoorbeeld Baphuon en de West Baray gebouwd.

Tussen 1113 en 1150 was Suryavarman II de heerser van het Khmer-rijk. Onder zijn bewind werd het belangrijkste bouwwerk van het rijk gebouwd; het schitterende en enorm grote Angkor Wat. Zijn opvolger was Jayavarman VII (die regeerde tussen 1181 en 1219) die werd gezien als de grootste koning van het Khmer-rijk. Onder zijn bewind boekte het enorme rijk diverse overwinningen (o.a. op de Chams van Champa). Hij was een vredesgezinde koning. Hij stichtte Angkor Thom als nieuwe hoofdstad van het Khmer-rijk. Onder zijn bewind werden nog de volgende tempels en andere bouwwerken gebouwd: Ta Prohm, Preah Khan, Banteay Kdei, Neak Pean en Srah Srang. Ondanks de gouden jaren onder het bewind van Jayavarman VII begon het koninkrijk vanaf de 14e eeuw toch in verval te raken.

In 1431 veroverden de Thai de Cambodjaanse hoofdstad Angkor. Daarvoor waren er al enkele machtswisselingen geweest, waarbij de Khmer Angkor telkens weer wist terug te veroveren op de Thai. Omdat het terugveroveren steeds moeizamer ging, besloot men een nieuwe Khmer-hoofdstad in Phnom Penh op te richten. Daarna verliet iedereen Angkor en halverwege de 16e eeuw werd Angkor overwoekerd door jungle. Pas nadat het bij toeval werd herontdekt door een Cambodjaanse koning kwam het weer terug op de kaart.

Cambodja tussen 1500 en 1800

Tijdens de 16e eeuw verzwakte Angkor verder. Aan het eind van de eeuw viel Cambodja onder Thaise heerschappij. Halverwege de 17e eeuw nam de macht van Vietnam toe. In het begin van de 17e eeuw controleerde de Cambodjanen nog delen van wat nu Zuid-Vietnam is. Tegen het einde van de 17e eeuw werden ze door de Vietnamezen verdreven en sindsdien valt deze regio onder Vietnam.

In de 18e eeuw bevond Cambodja zich ingeklemd tussen twee machtige buren; Thailand en Vietnam. Beide landen vielen Cambodja diverse keren binnen. Toen het vanaf de kant van Vietnam steeds gevaarlijker werd besloot de toenmalige Cambodjaanse koning tot een overeenkomst met de Thai voor bescherming. In ruil daarvoor nam Thailand de regio in het noordwesten van Cambodja in (de regio waar tot op de dag van vandaag nog onrust is).

Cambodja in de 19e eeuw

Tegen het begin van de 19e eeuw was het koning Chan (1806-1834) die zich juist weer tot de Vietnamezen wendde voor de bescherming tegen de Thai! De Thai waren geïrriteerd door dit beleid en grepen hun kans tijdens een opstand in Zuid-Vietnam in 1833 toen zij grote delen van Cambodja innamen. Kort daarna wist de Vietnamese koning de opstand een halt te roepen en als gevolg trok het Thaise leger zich terug.

Rond 1850 arriveerden de eerste Franse missionarissen in Cambodja. De Cambodjaanse koning wendde zich tot Frankrijk om hem te beschermen tegen zowel de Thai en de Vietnamezen. In ruil voor aanzienlijke belangen in de regio stemde Frankrijk in 1863 in; Cambodja was vanaf dat jaar een Frans protectoraat.

Cambodja in de 20e eeuw

Onder de Franse leiding begon een periode van flinke economische ontwikkeling in Cambodja. Wegen en spoorwegen werden gebouwd en rond 1920 kwam de rubberindustrie op. De Cambodjanen werden echter gedwongen om zware belasting te betalen en als gevolg laaide het Cambodjaanse nationalisme op.

In 1941 werd Cambodja bezet door de Japanners. Na de bezetting kwamen de Fransen weer terug, maar grip leek men niet meer op het land te krijgen. Om de Cambodjanen tegemoet te komen werden diverse hervormingen doorgevoerd met als grootste hervorming de eerste eigen grondwet. In 1952 verwierp koning Sihanouk de regering en nam vervolgens zelf controle van het land over. Wat volgde was een wervelstorm van ontwikkelingen. Op 9 november 1953 gaven de Fransen Cambodja eindelijk toestemming om volledig onafhankelijk te worden en in 1955 werden de eerste verkiezingen gehouden.

Sihanouk vormde zijn eigen politieke beweging. Van 1955-1970 domineerde hij de politiek in Cambodja zo duidelijk dat het soms wel het ‘Sihanouk tijdperk’ wordt genoemd. Vanaf 1960 begon zijn macht echter af te brokkelen, met als dieptepunt van zijn bewind de burgeroorlog in 1968 die ontstond als gevolg van de komst van het communisme in Cambodja. In 1970 verliet Sihanouk het land. In zijn afwezigheid stemde de Nationale Vergadering om hem als staatshoofd te verwijderen: Cambodja werd omgedoopt tot de Khmer Republiek. De communisten boekten flinke vooruitgang in de opvolgende jaren. Ondanks pogingen van de Amerikanen om ze uit Cambodja te houden, veroverden de communisten Phnom Penh op 17 april 1975; de start van de bruutste periode van de Cambodjaanse (recente) geschiedenis.

De Rode Khmer in Cambodja

In 1975 begon de meest afschuwelijke en het meest tragische tijdperk van de Cambodjaanse geschiedenis; het bewind van de Rode Khmer vormde het dieptepunt van de geschiedenis van het land en benadrukte tevens het enorme falen van de internationale wereldtop. De Rode Khmer werd geleid door Pol Pot. Hoeveel mensen werden gedood door Pol Pot en de Rode Khmer is niet met zekerheid te zeggen, maar het waren er waarschijnlijk op zijn minst 3 miljoen (een kwart van de Cambodjaanse bevolking).

Voor 1975 was Cambodja een overwegend agrarisch land, maar tijdens zijn bewind besloot Pol Pot dat het volledig agrarisch moest zijn. Dit betekende dat alle mensen uit de dorpen en steden gedwongen werden om naar het platteland te verhuizen. Pol Pot besloot dat de landbouwproductie in 4 jaar moest verdubbelen. Privé-eigendom werd verboden en collectieve boerderijen werden gevormd. De bevolking kreeg nauwelijks wat te eten met veel ziektes als gevolg. Het grootste deel van de slachtoffers stierf aan een combinatie van uitputting en ondervoeding.

Religie werd verboden (mensen werden geëxecuteerd als ze betrapt werden op het beoefenen van hun boeddhistische gebruiken en familierelaties werden verboden. Verder leidde de kleinste overtreding van de regels tot de dood. De Rode Khmer vermoordde ook alle intellectuelen. Mensen die een vreemde taal konden spreken of die een bril droegen werden direct geëxecuteerd. Dit is tot op de dag van vandaag een van de meest schrijnende gevolgen van de dictatuur van Pol Pot; de complete beroepsbevolking had tot voor kort niet de mogelijkheid om een opleiding te genieten. Alle kennis en kunde werd met het doden van de intelligente bevolking van het land weggespoeld.

Deze nachtmerrieachtige situatie werd pas beëindigd na ingrijpen van Vietnam. Het Vietnamese leger viel Cambodja in december 1978 binnen, en nam vrij snel daarna de macht in het land over. Pol Pot en zijn overgebleven soldaten vluchtten naar noordelijke grensgebied met Thailand waar ze in de eerste instantie werden verwelkomd door de Thai (die een Vietnamese invasie vreesden). De jaren die erop volgden bleef de Rode Khmer een guerrillaoorlog tegen het Vietnamese leger voeren.

Pas in 1989 trokken de Vietnamese troepen zich terug uit Cambodja. Daarna begonnen de onderhandelingen tussen de verschillende partijen. Het resultaat van de onderhandelingen was het Parijse vredesakkoord van 1991. Het communisme verdween in Cambodja en een voorlopige regering regeerde tot 1993 toen er legitieme verkiezingen werden gehouden en toen een nieuwe grondwet werd opgesteld. Sihanouk werd de eerste constitutionele monarch.

De Rode Khmer weigerden deel te nemen aan de verkiezingen en ze zetten hun guerrillaoorlog voort. Pas na het overlijden van Pol Pot in 1998 keerde de rust pas echt terug in Cambodja.

Het huidige Cambodja

In 1999 trad Cambodja toe tot de ASEAN (Association of Southeast Asian Nations), een economisch en politiek orgaan dat samenwerking tussen de deelnemende landen in Zuidoost-Azië moet bevorderen. In 2004 werd Norodom Sihamoni tot de nieuwe koning van Cambodja gekroond. Hij was een voormalig dansinstructeur die in Praag opgroeide, maar jaren later toch zijn rol als nieuwe koning van het land op zich nam.

Vandaag de dag is Cambodja nog steeds een zeer arm land, maar er is steeds meer reden om optimistisch te zijn over de toekomst. In 2005 werd er olie ontdekt in de zee voor Cambodja en dit biedt mogelijk veel welvaart in de komende periode. De economie van Cambodja groeit momenteel als kool. Vooral de textielindustrie is booming. Toerisme vormt de 2e grootste inkomstenbron van het land. Steeds meer Nederlanders gaan er naartoe met vakantie. Het totaal aantal buitenlandse toeristen dat het land in 2015 bezocht ligt op zo’n 5 miljoen, terwijl dit er in 2004 ‘maar’ 1.4 miljoen waren.

Minder is wel dat het land politiek steeds meer een autoritaire staat begint te worden. De Cambodian People’s Party domineert de politiek en in 2017 werd de enige oppositiepartij ontbonden voor nog meer macht bij de geregende partij.

Populaire reisorganisaties

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website