Bijna meer tempels dan huizen op Bali

De tempels vormen een ontmoetingsplek tussen de goden en de mensen. Jaarlijks vinden er vele festivals plaats waarbij de inwoners van het eiland offers brengen bij de tempels. Als je met een brommer of huurauto de minder toeristische delen van het eiland verkent, is de kans groot dat je een lokale dorpsviering aanschouwt. Op onze weg van Ubud naar Lovina, waren we al getuige van twee dorpen die compleet waren uitgelopen voor een viering.

Vaak moet je bij aankomst een klein bedrag (meestal tussen de Rp.5.000 en Rp.20.000) betalen als entreegeld. Bij de ingang van de tempel kun je meestal kosteloos een sarong lenen of huren, dit is namelijk verplicht bij elk tempelbezoek. Soms doet men het bij de parkeerplaats overkomen dat je alleen daar een sarong kunt kopen (bij de winkeltjes); dit is echter niet het geval. Wel is het handig om aan het begin van de vakantie een sarong te kopen en die mee te nemen bij elk tempelbezoek.

Bij de ingang van de tempel staan meestal gidsen die je van alles over de tempel kunnen vertellen. Jammer genoeg zijn er ook ‘gidsen’ die tijdens het hele bezoek ongevraagd met je meelopen en achteraf pas vertellen dat hun dienst Rp.100.000 kost. In veel gevallen loont het wel om een gids bij je te hebben, omdat je dan alles over de tempels te horen krijgt.

De must-see tempels op Bali zijn volgens ons: Ulun Danu Bratan, Tanah Lot, Tirta Empul, Uluwatu en Gunung Kawi.

Overzicht met tempels op Bali die wij door de jaren heen bezocht hebben:

Besakih tempel

Puru Besakih is de moedertempel van Bali. Het ligt op de wand van de 5e hoogste berg van Indonesië; Mount Agung (tevens een actieve vulkaan). De Besakih tempel vormt het spirituele middelpunt van het eiland; het heeft enorme waarde voor de locals. Zo barste de vulkaan in 1963 uit en richtte deze enorm veel schade aan op het eiland. Wonderbaarlijk genoeg bleef de moedertempel ongedeerd.

Besakih is een populaire tempel dichtbij het toeristische centrum van Bali; het enige nadeel is hoe de locals hier met de toeristen omgaan. Alles draait om geld bij de tempel; ze laten geen kans onbenut wat aan je te verdienen (soms zelf onder dwang). Het is echter absoluut een bezoek waard tijdens je verblijf op het eiland.

Besakih bestaat uit meerdere tempels. Bij de parkeerplaats (Rp.5.000) betaal je de officiële entree van Rp.10.000 per persoon. Daarnaast dien je een sarong te dragen. Ook is het gebruikelijk dat je een gids neemt. Hoewel dit geen vereiste is, willen de gidsen nog wel eens flink vervelend gaan doen wanneer je besluit niet van hun diensten gebruik te maken. Wij hadden al een aantal keren het hele verhaal gehoord en besloten dit keer zonder gids het complex te betreden. Dit werd ons niet in dank afgenomen, en gaf het bezoek aan de tempel uiteindelijk zelfs een beetje een bittere nasmaak. Van andere reizigers hoorden we de zeer vervelende verhalen over verplichte donaties van bijna €30 om het tempelcomplex te mogen bezoeken. Toch was het fantastisch om de tempel te bezoeken, ook vanwege de prachtige Mount Agung op de achtergrond.

De olifantengrot (Goa Gajah)

Goa Gajah (olifantengrot) is een tempelcomplex dichtbij Ubud. Rondom de ingang van de grot is de mond van een demoon gehouwen. De grot zelf dateert uit de 11e eeuw. Je kunt de grot een stuk inlopen, maar het stelt verder niet al te veel voor. Binnen is het namelijk erg donker waardoor er weinig te zien valt. Pas eeuwen later werden andere delen van de tempel ontdekt, waaronder een badplaats. Naast de tempel kun je een trap naar beneden, waar een bijna sprookjesachtig bos te vinden is. Bij de tempel lopen diverse gidsen rond die je voor een klein bedrag kunt inhuren om alles over het complex te vertellen.

De tempel is dagelijks geopend tussen 8.00 en 16.00 (officiële openingstijden). De entree bedraagt 15.000Rp. Je betaalt verder nog 2.000Rp om je scooter te parkeren. Het is verplicht om een sarong te dragen wanneer je het tempelcomplex betreedt. Langs de grote parkeerplaats heb je een flink aantal souvenir winkeltjes. Prijzen zijn lager dan bij veel andere souvenir winkels. Hier kun je ook eventueel een sarong kopen, bij de ingang kun je er ook een lenen.Goa Gajah is makkelijk te vinden vanaf Ubud. Je rijdt er in 10 minuten met de brommer naartoe.

Goa Lawah tempel

Goa Lawah – ook wel de vleermuistempel genaamd – is een belangrijke tempel in het zuidoosten van Bali. Het ligt ten westen van de kustregio Candidasa. De tempel ligt bij een grot waar vele duizenden vleermuizen leven. Men denkt dat de grot helemaal tot de moedertempel – Besikah – leidt. Vanaf de weg zou je niet zeggen dat het een mooie tempel is, terwijl het wel degelijk een bezoek waard is. Jaarlijks vinden er vele festivals plaats. De tempel is dagelijks toegankelijk voor publiek tussen 8.00 en 18.00. Entree bedraagt Rp.6.000 per persoon.

Boek je accommodatie in Bali

Booking.com

Hotels waar wij verbleven

• Aditya Resort, Lovina
• Hanging Gardens of Bali, Ubud
• Michi Retreat, Ubud
• Rama Resort, Candidasa
• Saren Indah Resort, Ubud
• The Harmony, Seminyak
• Villa Agung Beach Inn, Lovina

Populaire reisorganisaties

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Bekijk de website

Gunung Kawi Tempel

Op een half uurtje rijden ten noorden vanaf Ubud bij het dorp Tampaksiring vind je de prachtige Gunung Kawi (Dichtersberg) uit de 11e eeuw. Centraal staan de 10 beelden die uit de wand van de berg gehouwen zijn. De 7 meter hoge beelden zijn gebouwd ter ere van Koning Anak Wungsu en zijn vele vrouwen. Om bij de beelden te komen moet je eerst langs een steile trap van 371 treden naar beneden lopen (de weg terug naar boven is best pittig). Onderweg heb je prachtig uitzicht op de vallei en op de rijstvelden. Langs de trap vind je een flink aantal souvenir winkeltjes. De keren dat wij hier waren viel het ons op dat de verkopers hier veel minder opdringerig zijn dan bij andere grote attracties op het eiland.

Eenmaal beneden zie je direct de kleine rivier Pakrisan door het complex lopen. Links zie je de eerste beelden. Wanneer je doorloopt zie je nog meer uit de rotsen gehouwen beelden. Ook heb je er ook enkele vertrekken; waar je bijna altijd een grote groep oudere vrouwen handwerk ziet verrichten (meestal ter voorbereiding op een van de vele festivals). Het is een werkelijk schitterende plek; wat ons betreft een van de mooiste attracties op het eiland.

Het tempelcomplex is dagelijks geopend tussen 8.00 en 16.00. De beste tijd om de omgeving te boeken is in de ochtend. Het is dan wat koeler en het is er dan ook minder druk. De entree bedraagt 15.000Rp. Je betaalt verder nog 2.000Rp om je scooter te parkeren. Het is verplicht een sarong te dragen (die kun je er lenen). Bovenaan de berg heb je het gezellige Café Kawi; waar je na de pittige tocht naar boven nog even lekker kunt uitrusten onder het genot van een drankje (of een hap). Wanneer je een taxi neemt moet je duidelijk aangeven dat je naar Gunung Kawi bij Tampaksiring (ten noorden van Ubud) wilt; aangezien er meerdere bergen met de naam ‘Gunung Kawi’ op Bali te vinden zijn.

Masceti tempel (Pura Masceti)

Pura Masceti is waarschijnlijk de minst bezochte en hiermee tevens de minst populaire tempel onder de 9 belangrijke tempels in Bali. Pura Masceti is gelegen in het zuidoosten van het eiland, op enkele kilometers van het dorp Gianyar. De zeetempel beschermt het eiland aan de zuidzijde. Dichtbij de tempel heb je de Masceti stranden; prachtige uitgestrekte stranden (maar een gevaarlijke onderstroom in zee). De tempel is dagelijks geopend tot 18.00. Zoals gewoonlijk betaal je entree (Rp.10.000); maar toen wij er waren was er niemand om het geld te innen. De tempel ligt op ongeveer 30 minuten rijden vanaf Ubud; het is dus ook prima bereikbaar met de brommer.

Lempuyang tempel (Pura Lempuyang Luhur)

Aan de voet van Mount Lempuyang ligt de prachtige maar kleine Lempuyang Luhur tempel op de Seraya heuvel. Ook dit is een van de 9 belangrijke tempels op het eiland. Vanaf de tempel heb je fantastische uitzichten. Bij helder weer kun je prachtige foto’s maken. Hiervoor kun je de tempel het beste in de ochtend bezoeken, vooral de zonsopkomst is er prachtig. Vanwege de wat hogere ligging is het er overdag en in de namiddag meestal bewolkt. In de natte maanden (december tot maart) kan de enorme trap vrij glad zijn. Ook vind je er dan flink wat onschuldige bloedzuigers. Bij de parkeerplaats betaal je de entreegelden van Rp.10.000 per persoon. Een sarong is verplicht.

Pasar Agung tempel (Pura Pasar Agung)

De Pasar Agung tempel ligt net als de Besakih tempel (moedertempel) aan de voet van Mount Agung. Het is de hoogst gelegen tempel op Bali. Deze tempel is wel tijdens de uitbarsting in 1963 verwoest, en sindsdien opnieuw opgebouwd. De tempel is net iets minder toeristisch dan Besakih. Wil je deze tempel bij helder weer bezoeken, dan doe je er verstandig aan om vroeg in de ochtend te vertrekken. Het is ongeveer 45 minuten tot een uur rijden vanaf Ubud. De tempel is vooral erg populair onder actieve reizigers, aangezien dichtbij de tempel enkele prachtige wandelroutes starten. Ook een van de routes voor het beklimmen van Mount Agung start bij Pura Pasar Agung. De tempel is dagelijks tot 17.00 geopend. Je betaalt Rp.10.000 om de tempel te bezoeken. Neem een eigen sarong mee, of koop er eentje bij de souvenir winkeltjes voor de tempel.

Samuan Tiga tempel (Pura Samuan Tiga)

Pura Samuan Tiga is een onopvallende maar mooie tempel net buiten Ubud in het midden van Bali. De tempel bestaat uit een aantal niveaus, met veel kleine poorten met deuren naar de verschillende vertrekken. Wij kwamen er aan het begin van de middag, en er was niemand behalve ons groepje. Vergeleken de andere tempels in de omgeving valt vooral de enorme hoeveelheid beelden op. Ook de versieringen zijn meer uitbundig dan bij de andere tempels. De tempel werd in 1917 verwoest door een aardbeving en is sindsdien helemaal opnieuw opgebouwd (wat duidelijk zichtbaar is).

De tempel is dagelijks geopend tussen 8.00 en 18.00. De entree bedraagt 15.000Rp. Je betaalt verder nog 2.000Rp om je scooter te parkeren. Hoewel wij verder wel onze sarongs bij ons hadden, werd er niet van ons verwacht dat we de sarong droegen. Er was niemand binnen het complex aanwezig, maar dat zou wel eens kunnen liggen aan dat wat er binnen 50 meter van het complex plaatsvond op dat moment; een heus hanengevecht (lees hier meer).

Onvergetelijk Indonesië met Bali Travel

Voor een onvergetelijke reis naar Indonesië ben je bij Bali Travel aan het juiste adres. Op een overzichtelijke website biedt Bali Travel een ruim aanbod aan individuele rondreizen, hotels, meerdaagse tours en excursies naar Indonesië. De reizen worden uitgevoerd met privé transfers en veelal Nederlands sprekende gidsen. Met de passie voor de bestemming, enthousiasme, de opgebouwde expertise en de samenwerking met goede betrouwbare lokale partners stellen zij de perfecte reis op maat samen. Ervaren reisspecialisten combineren met gemak bekende hoogtepunten met schitterende onontdekte plekjes en met zorg uitgekozen hotels. Klik hier voor meer informatie.

Tanah Lot Tempel

Tanah Lot is de meest populaire tempel van Bali. Het is de meest bezochte tempel en tevens de meest gefotografeerde tempel van het eiland. Tanah Lot is een prachtige tempel; op een rotsformatie in het water gebouwd. Bij laag water kun je gemakkelijk naar de tempelingang lopen, bij hoog water is de tempel alleen via de boot(jes) toegankelijk. Toeristen kunnen niet naar binnen. Vanaf diverse plekken heb je een fantastisch zicht op de tempel. Afhankelijk van de locatie van de zon kun je vanaf deze plekken prachtige foto’s maken. Bij de ingang van het terrein kun je direct rechts afslaan en dan via een tuin de heuvel oplopen. Hier kom je uit bij een hoger gelegen gebied met prachtig uitzicht op de tempel. Je kunt dan mooie foto’s maken van de tempel met de enorme golven die er tegen aan slaan.

De tempel ligt op ongeveer 40 minuten rijden vanaf Kuta en ook vanaf Ubud. Het dichtstbijzijnde toeristische dorp is Seminyak; hier kun je prima een nacht (of meer) verblijven om vroeg in de ochtend de tempel te bezoeken. Kom je later op de ochtend of in de middag, dan kan het er wel eens flink druk zijn. Vooral rond de zonsondergang is het er vaak enorm druk. Tanah Lot is dan ook de drukste toeristische bestemming op het eiland; elk hotel en resort op het eiland biedt er wel een dagtour naartoe aan. Als je aankomt bij Tanah Lot parkeer je de auto bij een van de parkeerplaatsen (Rp.5.000). Bij de ingang van de tempel betaal je de entree van Rp.10.000. Vervolgens loop je een flink stuk naar de kust, langs diverse souvenir winkeltjes (en kledingshops).

Tirta Empul tempel (Puru Tirtha Empul)

Ten noorden van Ubud, op ongeveer 40 minuten rijden, vind je bij het dorp Tampak Siring het prachtige tempelcomplex Tirta Empul (tempel van het heilige water). Wanneer je twijfelt tussen de verschillende tempels; dan adviseren wij om Tirta Empul zeker te bezoeken. De tempel is een replica van de oorspronkelijke tempel, maar daar merk je weinig van wanneer je er rondloopt. De oorspronkelijke tempel werd in de 10e eeuw gebouwd, en is tot op de dag van vandaag een zeer belangrijke tempel voor fysieke en spirituele reiniging. Zo heb je er een bron met water met er omheen een aantal baden waar de Balinese bevolking zich wast om zich te reinigen (toeristen kunnen zich hier ook reinigen).

Bij de natuurlijke bron – te zien binnen een 8x20mtr grote vijver – zie je duidelijk het water uit de grond komen. Ook zie en ruik je lichtelijk de zwaveldampen die uit de grond komen. Als je goed naar de randen van de vijver kijkt, dan zie je er allemaal kleine slangen van maximaal 1 meter lang kruipen. In het midden van het tempelcomplex heb je een plek waar de locals kunnen bidden. Alle keren dat wij er waren werd hier volop gebeden; een prachtig gezicht. Je ziet er diverse prachtige beelden en verder nog een grote vijver met een enorme hoeveelheid prachtige kooikarpers.

Direct naast de vijver heb je een restaurant waar je wat kunt eten of drinken. Hier kun je ook voer kopen om de vissen te voeren (vooral leuk als je hier met kinderen naartoe gaat). De tempel is dagelijks geopend tussen 8.00 en 16.00. De entree bedraagt 15.000Rp. Je betaalt verder nog 2.000Rp om je scooter te parkeren. Een (gele) sarong is verplicht. Op de terugweg word je vriendelijk verzocht om op een andere manier het terrein te verlaten. Deze route verandert al snel in een doolhof van souvenirwinkeltjes, waarbij je pas weer bij de parkeerplaats uitkomt wanneer je alle winkeltjes bezocht hebt. Op zich werkt het wel beter, want de verkopers laten je bij aankomst en in het complex zelf met rust.

Ulun Danu Batur tempel (Pura Ulun Danu Batur)

Ulan Danu Batur is een prachtige tempel langs het Batur kratermeer van de actieve vulkaan Mt. Batur in de regio Kintamani in het noordoosten van Bali. De tempel is in 40 minuten vanaf Ubud bereikbaar. Vanaf de regio Kuta doe je er ongeveer 1,5 uur over om bij het kratermeer aan te komen. Voor elke auto betaal je Rp.6.000 entreegeld binnen de regio Kintamani. Wij moesten ook Rp.6.000 voor onze brommers betalen. Toen we voor onze groep moesten betalen verstond ik de man bij de tolpoort niet goed en ik gaf hem Rp.600.000. Zonder iets te zeggen nam hij het aan en pas toen ik de tickets met de prijs zag had ik door dat ik niet de juiste prijs gehoord had. Het duurde vervolgens ongeveer 10 minuten eer de beste man besloot mij het verschuldigde wisselgeld terug te geven (hij bleef lang volhouden dat eens gegeven altijd gegeven was). Het kaartje moet je bij je houden, want men brengt wederom Rp.6.000 in rekening wanneer je er niet (meer) over beschikt.

Dichtbij de tempel heb je het kleine dorp Penelokan. Vanaf hier heb je een fantastisch uitzicht over het kratermeer (met prachtige blauwgroene kleur). Hier heb je tevens een paar restaurants. De beste foto’s maak je in de ochtend, want het gebied is meestal dagelijks aan het einde van de middag bedekt door wolken. Het kan er dan ook flink afkoelen, wat voor sommigen wel eens fijn kan zijn vergeleken de hitte op de rest van het eiland. De tempel is dagelijks tot 17.00 geopend en de toegang bedraagt Rp.10.000 per persoon.

Ulun Danu Bratan tempel (Pura Ulun Danu Bratan)

Hoewel alle tempels op Bali erg mooi zijn, springt de Ulun Danu Bratan tempel er echt uit. De tempel ligt aan de rand van het kratermeer Bratan in het midden van het eiland op iets minder dan een uur rijden vanaf Ubud. Het kratermeer ligt tussen diverse bergen in, het is hoger gelegen en daardoor is het er een stuk koeler dan op de lager gelegen gebieden op het eiland. Dichtbij vind je er ook de kratermeren Buyan en Tamblingan. Het bergdorp Bedugul ligt vlakbij de tempel; hier vind je ook nog twee andere grote(re) attracties in de regio; de Bedugul Botanische tuinen en het ‘Treetop Adventure Park’.

Het gebied rond de tempel is mooi genoeg om uitgebreid te verkennen. Dit kan makkelijk per brommertje. Je kunt ook in de omgeving van de tempel overnachten, er is voldoende budget accommodatie en tevens een aantal luxe resorts. De Ulun Danu Bratan tempel is dagelijks geopend tussen 7.00 en 17.00. Bij de parkeerplaats heb je wat souvenir winkeltjes en hier kun je tevens een snack of drankje kopen. De tempel is in 1633 langs het meer gebouwd op een klein schiereilandje (meer een uitstulping). Dit wekt vanaf bepaalde kanten de indruk dat de tempel op het water drijft. Het is een van de meest gefotografeerde tempels na de populaire tempel bij Tanah lot. De entree bedraagt Rp.5.000 per persoon.

Uluwatu tempel (Pura Luhur Uluwatu)

Helemaal in het uiterste zuiden van het eiland Bali vind je de Luhur Uluwatu tempel. Ook dit is weer een van de belangrijke (key directional) tempels. Het is niet de mooiste tempel op het eiland, hoewel je hier wel van een spectaculaire zonsondergang kunt genieten. Verder is de tempel prachtig op een klif gebouwd, vooral een mooi gezicht aan de andere kant van de rotsformatie. Een flink nadeel van een bezoek aan de tempel zijn de vele agressieve apen. In reviews lees je dat de apen alles stelen; je moet hier niet met een zonnebril op je hoofd, oorbellen, kettingen of andere accessoires rondlopen. Ook lazen wij dat het getrainde apen zijn, waarbij de eigenaar later tegen betaling de goederen teruggeeft (door het met de aap te ruilen voor wat fruit). Of dit waar is weten we niet; wij hebben er op zich geen last van gehad tijdens ons bezoek. Elke avond om 18.00 is er een Kecak uitvoering (traditionele uitvoering) in het amfitheater. De entree bedraagt Rp.6.000 en een sarong is zoals overal op het eiland verplicht. Bij de ingang kun je gebruik maken van de diensten van een gids, maar dit is geen verplichting.

Watukaru tempel (Pura Luhur Batukaru)

Batukaru tempel (ook wel Watukaru tempel genaamd) is een van de 9 belangrijke tempels op het eiland. Het ligt in het midden van het eiland tussen de rijstvelden vlakbij het dorp Wongayagede, op zo’n 50 minuten rijden vanaf Ubud. Het ligt tegen de wand van Mount Batukaru (2e hoogste berg op Bali). De tempel is vaak opgenomen binnen de standaard dagtours door Bali. Omdat de tempel wat hoger gelegen is doe je er verstandig aan de tempel zo vroeg mogelijk op de dag te bezoeken; het is dan meestal onbewolkt terwijl het aan het einde van de middag nog wel eens wil regenen (of miezeren). Bij de ingang betaal je Rp.10.000 per persoon en je dient bij het betreden een sarong te dragen.