De geschiedenis van vuurwerk gaat duizenden jaren terug naar China tijdens de Han dynastie (200 v. Chr.), lang voordat het buskruit werd uitgevonden. Men gelooft dat de eerste ‘rotjes’ waarschijnlijk bestonden uit bamboestengels, die iemand in een vuur heeft gegooid. De staafjes knetterden en werden zwart, en na een tijdje ontploften ze onverwacht. Bamboe groeit zo snel dat luchtzakken en sap vast komen te zitten in de wanden van de stengels. Bij verhitting zet de lucht in de stengel zich uit en uiteindelijk barst het met een knal.
Geluk en voorspoed
Het vreemde geluid, wat nog nooit eerder gehoord was, maakte mensen en dieren vreselijk bang. De Chinezen dachten dat als het levende wezens zo bang maakte, het waarschijnlijk ook geesten zou verjagen – vooral de boze geest Nian, waarvan werd geloofd dat deze gewassen en mensen at. Hierop werd het gebruikelijk voor hen om groene bamboe in een vuur te gooien tijdens Chinees Nieuwjaar, om Nian en andere geesten te verjagen, waardoor mensen waren verzekerd van geluk en voorspoed voor de rest van het jaar.
Ontdekking van vuurwerk
De meeste historici geloven dat de allereerste pyrotechnische samenstelling – een voorloper van buskruit – voor het eerst werd ontdekt ergens tijdens de Sui en Tang dynastieën (600 – 900) in China. Tijdens deze periode van chemische ontdekking en experimenten hielden alchemisten verslagen bij van bepaalde giftige en gevaarlijke samenstellingen die nooit gemengd zouden mogen worden – inclusief een bepaald mengsel bestaande uit zwavel, salpeter (kaliumnitraat), honing en arseen disulfide. Ondanks de waarschuwingen waren sommige alchemisten geïntrigeerd door het mengsel, en bleven ermee experimenteren om zo een manier te vinden om het nog krachtiger te maken. Hun ruwe mengsels waren niet zo krachtig als modern buskruit, omdat het niet zo veel kaliumnitraat bevatte, maar desondanks brandde het sterk en fel. Het werd al snel ontdekt dat wanneer het mengsel in bamboestokken werd gestopt en in het vuur werd gegooid, de gassen die door het brandende poeder werden geproduceerd de stok uit elkaar zouden blazen met een veel hardere en krachtigere knal dan dat van gewone bamboe. Het rotje zoals we het nu kennen was uitgevonden.
Van buskruit naar vuurwerk
In de loop der tijd hebben chemici ontdekt dat de sleutel tot de krachtige verbranding van buskruit het feit was dat salpeter rijk is aan zuurstof, welke het vrijlaat als het brandt. Al snel ontdekten ze dat het toevoegen van meer salpeter aan het mengsel het sneller liet branden, waardoor het een krachtiger explosief werd en een luidere knal gaf bij gebruik in rotjes. Wanneer buskruit werd ontstoken in een kleine ruimte, zoals in een bamboestok, houtblok of ijzeren omhulsel, genereerde het zulke hete gassen onder enorme druk dat uiteindelijk de houder zou ontploffen (wat later tijdens de oorlogsvoering werd ingezet). Wanneer het geplaatst wordt in een houder met open einde, zou de brandende poeder een schitterende uitbarsting van vuur, vonken en dichte rook veroorzaken wat uit het einde van de houder komt. Dit was de voorloper van Chinees siervuurwerk.
Doordat het buskruit energieker werd, begonnen rotjes te veranderen. In plaats van gebruik te maken van dikke bamboestengels, begonnen de makers van rotjes stevige papieren buizen te vullen met buskruit en ze staken er een lont in, gemaakt van zijdepapier, met een spoor van buskruit erin.
Chinees vuurwerk in Nederland
Chinees vuurwerk is vooral in Nederland erg populair rond de jaarwisseling. In Nederland zijn echter strenge regels van toepassing op het afsteken van consumentenvuurwerk. Alleen het vuurwerk dat door de strenge keuring komt, mag in de dagen voor Oud en Nieuw verkocht worden. In onze buurlanden gelden afwijkende regels. Zo kun je in België en Duitsland illegaal vuurwerk kopen, vuurwerk dat veel meer kruit bevat en daarvoor een hardere knal geeft of een langer siereffect heeft. Ook de illegale invoer van vuurwerk uit het buitenland is de afgelopen jaren flink aan banden gelegd. Niet alleen vinden er jaarlijks veel vuurwerkcontroles langs de snelwegen plaats, ook de vuurwerkshops in België en Duitsland mogen niet zomaar meer vuurwerk aan Nederlanders verkopen.
Vuurwerk in China
In China kun je het hele jaar door vuurwerk kopen, op het platteland mag je het ook altijd afsteken. In de grote steden is het echter verboden om zomaar op straat vuurwerk af te steken, tenzij je het rond het Chinese Nieuwjaar (of een andere lokale feestdag zoals bijvoorbeeld het Maanfeest) doet. China is de grootste fabrikant en exporteur van vuurwerk ter wereld, er zijn veel enorm grote vuurwerkfabrieken, die vooral veilig vuurwerk leveren aan het buitenland. Nederland is hier overigens een flinke afnemer, want jaarlijks steken Nederlanders voor ruim 65 miljoen euro aan vuurwerk af.
Populaire reisorganisaties
5 mooiste China-reizen
v.a. €2079 incl.
Chinees Jade
Langs de hoogtepunten van modern en ouderwets China met ANWB Reizen.
v.a. €2495 incl.
Rondreis China
Gevarieerde steden en hoogtepunten in 24 dagen met Djoser.
v.a. €2145 incl.
China Hoogtepunten
De mooiste hoogtepunten van China in twee weken met Koning Aap.
v.a. €1799 incl.
Van Beijing naar Shanghai
Adembenemend mooie reis langs diverse hoogtepunten van China met Shoestring.
v.a. €2890 incl.
China Highlights
In 16 dagen langs de mooiste hoogtepunten van het betoverende China met 333travel.
Deel je tips
Heb je leuke tips die je met ons en met de andere lezers wilt delen? Ken je toffe plekjes in China die we tijdens onze volgende trip naar het land zeker moeten bezoeken? Deel je tips en andere weetjes door hieronder een reactie achter te laten.Ga je binnenkort zelf op vakantie naar China en heb je vragen m.b.t. accommodatie, vervoer, attracties en andere bezienswaardigheden of heb je input nodig met het opstellen van je reisplan? Stel je vragen hieronder of in onze reiscommunity.
Wil je verder makkelijk op de hoogte blijven van onze avonturen? Volg dan onze Facebook pagina.